NLP neurolinguïstisch programmeren

NLP: Neurolinguïstisch Programmeren

NLP is de afkorting voor neurolinguïstisch programmeren. NLP kan gezien worden als een verzameling technieken om een probleemsituatie te onderzoeken en aan te pakken. Hierbij richt NLP zich voornamelijk op concrete emotionele en communicatieve problemen. Aangezien NLP niet gebaseerd is op een specifieke theorie over het ontstaan van psychische klachten, is NLP van oorsprong geen psychotherapie. Toch wordt NLP vaak ingezet als therapeutische methode. Behalve als therapie, wordt NLP onder andere ook in het onderwijs en het bedrijfsleven toegepast, als onderdeel van trainingen en cursussen.

NLP richt zich altijd op de waarneming van een probleem. Volgens NLP is onze waarneming van de wereld om ons heen, en dus ook van onze problemen, altijd subjectief. De waarneming is volgens de NLP theorie als een systeem, waarin sommige elementen van de werkelijkheid op de voorgrond staan, en andere elementen meer op de achtergrond staan of zelfs vertekend zijn. Op deze manier creëert men een eigen model van de werkelijkheid. In NLP leert de cliënt alle elementen uit het systeem te overzien, waardoor er andere manieren van waarneming mogelijk worden. Daarbij probeert men te onderzoeken of er elementen in het systeem zijn die een probleem veroorzaken of in stand houden, doordat ze teveel op de voorgrond of achtergrond staan of vertekend zijn. Als dat het geval is, stelt NLP zich tot doel het systeem opnieuw te ordenen, zodat er een nieuwe balans ontstaat. Zo kan het eigen model van de werkelijkheid worden aangepast, en kunnen problemen worden opgelost door de context ervan te veranderen.

Neurolinguïstisch programmeren: theorie en praktijk

De term “neurolinguïstisch programmeren” geeft al in grote lijnen de therapie methode weer. De term is in drie delen te ontleden:

Neuro – Het woord neuro is een afgeleide van neuron, dat zenuwcel betekent. NLP gaat ervan uit dat innerlijke ervaringen door middel van neurologische, oftewel zintuiglijke, processen worden beleefd. Alles wat men voelt, denkt en ervaart komt volgens NLP dus voort uit het zenuwstelsel.
Linguïstisch – Linguïstisch betekent taalkundig. Door middel van taal structureert men volgens NLP de ervaringen, oftewel de neurologische processen. Uit deze ordening door taal ontstaat een systeem van ideeën, overtuigingen, herinneringen en verwachtingen. Een dergelijk systeem wordt een wereldmodel genoemd.
Programmeren – In NLP staat programmeren voor het reorganiseren van het eigen systeem, het wereldmodel. Ervaringen die zich hebben vastgezet in dat wereldmodel kunnen opnieuw worden georganiseerd en gelabeld. Deze nieuwe ‘programmering’ kan leiden tot een andere beleving van ervaringen en nieuwe mogelijkheden in de interactie met de omgeving.

Wanneer men een psychisch of communicatief probleem heeft en daar zelf niet de juiste oplossing voor kan vinden, kan dat komen omdat men dat probleem benaderd vanuit een bepaalde invalshoek. Een NLP counselor zal proberen de blik van de cliënt op de situatie te verruimen, zodat de cliënt het probleem vanuit een ander oogpunt kan beschouwen. Wanneer dit lukt, kunnen er zich nieuwe oplossingen aandienen. De NLP counselor gaat echter pas over tot het geven van suggesties en feedback wanneer de cliënt aangeeft te zijn vastgelopen. Een NLP counselor zal dan ook nooit het wereldmodel van de cliënt bekritiseren. In NLP gaat men er namelijk van uit dat de oplossingen die de cliënt tot nu toe heeft toegepast de beste waren die de cliënt op dat moment heeft kunnen vinden.

NLP methoden en technieken

Het doel van NLP is het verruimen van de blik van de cliënt, zodat nieuwe oplossingen zich kunnen aandienen. De manier waarop dit doel bereikt wordt verschild echter per cliënt en per NLP counselor. Binnen de NLP bestaat er geen vast behandelschema. Wel zijn er enkele overeenkomsten in behandelingstechnieken te onderscheiden. Zo zal een NLP counselor de cliënt allereerst vragen te problemen te omschrijven. Daarbij let de NLP counselor onder andere op de lichaamstaal, het taalgebruik en op de bewuste en onbewuste manieren van communiceren van de cliënt. Vervolgens komt de NLP counselor een concreet doel met de cliënt overeen. Om dit doel te bereiken kunnen binnen de NLP veel verschillende technieken worden toegepast, waaronder:

Anchoring – Met behulp van anchoring leert de NLP cliënt specifieke emoties op ieder gewenst moment op te roepen. Hiervoor denkt de cliënt aan een concreet beeld van een ervaring of herinnering die gekoppeld is aan een positieve emotie zoals ontspannenheid of blijdschap. Door oefening raakt dit beeld sterk gekoppeld aan de emotie. Dit stelt de cliënt in staat op ieder willekeurig moment de gewenste emotie op te roepen door aan het beeld, oftewel het anker, te denken. In plaats van “anchoring” wordt ook wel de Nederlandse term “ankeren” gebruikt.
Innemen van andere posities – Met deze NLP techniek leert men zich verplaatsen in de positie van een ander. Door een probleem denkbeeldig vanuit het standpunt van een ander te beleven, kunnen er nieuwe invalshoeken worden ontdekt. De cliënt kan op deze manier bijvoorbeeld het standpunt van een objectieve buitenstaander innemen, of van een persoon waarmee er een conflictsituatie is. Via deze techniek ontwikkelt de cliënt een groter inzicht in de eigen gedragspatronen.
Reframing – Bij reframing wordt een probleemsituatie vanuit een andere invalshoek benaderd door het kader van de het probleem te veranderen. Zo kan men bijvoorbeeld een ingrijpende levensverandering die als negatief werd ervaren, gaan zien als een nieuw begin.
Talking to parts – NLP maakt soms gebruik van de techniek ‘talking to parts’. Hierin gaat de cliënt een innerlijke dialoog met delen van zichzelf aan. Doel hierbij is een vergroting van het zelfinzicht.

Kanttekeningen bij NLP

NLP lijkt vooral succes te hebben bij problemen die voortkomen uit de interactie met anderen. De nadruk ligt hierbij vaak op snelle resultaten. Vanwege dit concrete karakter is het onduidelijk of dat NLP geschikt is voor cliënten met ernstiger emotionele klachten. Sinds de jaren 1970 is NLP snel populair geworden. Met die populariteit is er ook veel kritiek op NLP ontstaan, onder andere omdat er relatief weinig wetenschappelijk onderzoek was/is gedaan naar NLP.

Bij welke klachten

NLP wordt over het algemeen ingezet bij duidelijke, welomlijnde klachten. Hierbij kan onder andere gedacht worden aan relatieproblemen, trauma’s, angst, twijfel, conflicten en allerlei communicatieproblemen. Behalve als therapeutische methode wordt NLP onder andere ook toegepast door medici en in het onderwijs en bedrijfsleven. Daarnaast kan NLP worden gebruikt als zelfhulp methode.

Duur van NLP

NLP is in principe een kortdurende behandelmethode. Er is geen vastgestelde duur voor NLP, maar over het algemeen blijft de behandeling beperkt tot 5 à 10 sessies.