Gestalttherapie

Binnen de gestalttherapie kunnen de blokkades van waaruit psychische klachten ontstaan op verschillende manieren worden opgeheven. De gestalttherapeut biedt de cliënt bijvoorbeeld een veilige omgeving om emotionele ervaringen te verwerken of op een andere manier te beleven. De verschillende behandelmethoden binnen gestalttherapie hebben telkens het karakter van een experiment. Daarbij zijn tijdens de gestalttherapie de volgende kernpunten te onderscheiden:

• Gewaarzijn – In gestalttherapie is het ‘gewaarzijn van zichzelf’ het belangrijkste middel tot het opheffen van blokkades. Tijdens de therapie concentreert de cliënt zich op het bewust lichamelijk en zintuiglijk ervaren van zichzelf. Binnen de gestalttherapie wordt dit ook wel ‘self awareness’ genoemd. Door dit bewuste gewaarzijn kan de cliënt weer in contact komen met zichzelf. Hierdoor ontstaat er een proces van innerlijke groei, waardoor de klachten verminderen. Om dit te bereiken, worden er tijdens de therapie verschillende methoden gebruikt. Zo kan de therapeut bijvoorbeeld de cliënt vragen uitspraken te herformuleren in de ik-persoon. Wanneer de cliënt dan zegt “Dat maakte mij een beetje verdrietig”, wordt dat geherformuleerd als “Ik voelde me verdrietig”. Op diezelfde manier worden vragen omgezet in beweringen: “Dat is toch deprimerend?” wordt “Ik vind dat deprimerend.” en “Ik voel me depressief!”. Een andere methode is bewust lichamelijk ervaren van emoties. Wanneer een cliënt zich boos of gespannend voelt, kan de therapeut voorstellen dat zo intens mogelijk lichamelijk te ervaren door bijvoorbeeld de vuisten te ballen en tenen te krommen.

• Contact – De omgeving maakt deel uit van het geheel, of gestalt, van de cliënt. Daarom is het belangrijk dat de cliënt niet alleen leert in contact te komen met zichzelf, maar ook met de omgeving. Psychische problemen ontstaan volgens de gestalttherapie vanuit een verstoord contact met de omgeving. Deze omgeving bestaat bijvoorbeeld uit familie, relaties, vrienden en de therapeut. Tijdens de therapie wordt er dus aandacht besteed aan de beleving van het contact met anderen. Het contact met de therapeut kan hierbij worden gebruikt als oefensituatie. Ook kan de cliënt als oefening een denkbeeldige dialoog aangaan met een ander, waarmee de cliënt een conflict voelt.

• Hier en nu – Gestalttherapie neemt het hier en nu altijd als uitgangspunt. Redeneren en analyseren staan de zelfervaring in de weg. Daarom wordt er gekeken naar hoe een klacht het leven op dit moment beïnvloed, in plaats van te kijken naar waarom de klacht is ontstaan. Als startpunt van een therapie sessie wordt vaak het onderwerp genomen dat de cliënt op dat moment bezig houdt.

• Verantwoordelijkheid – Niemand kan verantwoording nemen voor gebeurtenissen en omstandigheden waar men geen hand in heeft. Wel is iedereen verantwoordelijk voor de wijze waarop men zelf met dergelijke situaties omgaat. Daarbij wordt de cliënt in gestalttherapie geholpen. De cliënt leert tijdens de therapie verantwoordelijkheid te nemen voor zichzelf, inclusief de psychische klachten.