Creatieve therapie

“Creatieve therapie” is een verzamelnaam voor diverse soorten psychotherapie die een beroep doen op de creativiteit die in iedereen aanwezig is. Gevoelens worden tijdens creatieve therapie op non-verbale wijze geuit. Door middel van onder andere muziek maken, toneelspelen, dansen of bijvoorbeeld schilderen, worden gevoelens en problemen uitgebeeld en onderzocht. Het doel van creatieve therapie is het erkennen van problemen en het vervolgens in gang zetten van processen van acceptatie, verandering en persoonlijke ontwikkeling. Het kan inzicht geven in innerlijke conflicten en kan verwerking bevorderen.

 

Tijdens creatieve therapie is men actief en fysiek bezig met klachten. Het biedt een veilige manier om te experimenteren met het uiten van emoties. Het non-verbale aspect van de therapie creëert wat afstand, waardoor het gemakkelijker wordt om gevoelens bloot te leggen en te delen. Ook kunnen in een beschermde omgeving conflictsituaties worden uitgeprobeerd, en persoonlijke grenzen kunnen worden opgezocht en verlegd. Verder stimuleert het creatief bezig zijn de vatbaarheid voor nieuwe manieren van kijken naar problemen en oplossingen. Artistiek talent is voor creatieve therapie niet nodig. Het artistieke resultaat is bij creatieve therapie immers niet het doel, maar een middel tot ontwikkeling en genezing.

Welke werkwijze de therapie precies volgt is afhankelijk van zowel de therapeut als de cliënt. Tijdens de start van de therapie wordt er een thema gekozen waarmee gewerkt zal worden. Zo’n thema is afhankelijk van de klacht van de cliënt, en kan bijvoorbeeld depressie zijn, of angst. Of het thema in samenspraak wordt gekozen, of dat de therapeut dat doet, hangt af van de vorm van therapie.

 

Soorten creatieve therapie

Creatieve therapie is een verzamelnaam voor vijf verschillende soorten expressieve therapieën. De therapieën verschillen van elkaar in het medium dat gebruikt wordt voor de creatieve expressie. De volgende vormen van creatieve therapie worden onderscheiden:

• Muziektherapie – Geluid en muziek kan een sterke inwerking op ons hebben. Muziektherapie is erop gericht emoties te uiten en te ervaren door middel van muzikale middelen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen twee vormen van muziektherapie. In de actieve vorm van muziektherapie staat het samen met de therapeut muziek maken centraal. De cliënt onderzoekt geeft zelf uiting aan emoties door het maken van muziek en geluid. Daarnaast bestaat er receptieve muziektherapie. Hierbij worden stemmingen en gevoelens opgeroepen door het luisteren naar muziek, die de cliënt of therapeut uitkiest. Naast het bezig zijn met muziek wordt er in muziektherapie gepraat over de ontdekte of ervaren emoties. Klankschaaltherapie is een alternatieve vorm van receptieve muziektherapie.

• Beeldende therapie – Bij beeldende therapie staat expressie door middel van beeldende media centraal. Schilderen, beeldhouwen en tekenen behoren tot de mogelijkheden, maar er kan ook gewerkt worden met bijvoorbeeld fotografie of video. Beeldende therapie stelt zich als doel het leren uiten en ordenen van gevoelens. Samen met de therapeut kan er nagedacht worden over de betekenis en oorsprong van de uitgebeelde emoties.

• Dramatherapie – Dramatherapie richt zich op het uitbeelden van gevoelens door middel van dramatische middelen. Met dramatische middelen wordt gedoeld op rollenspellen en improviserend toneelspel, maar ook bijvoorbeeld gedichten, schminken, en kostumering. Op deze manier kunnen op een veilige manier weggestopte emoties worden geuit, en kunnen mogelijke oplossingen zonder consequenties worden uitgeprobeerd.

• Danstherapie – Het middel tot expressie is bij danstherapie het eigen lichaam. Door te dansen en te bewegen wordt uiting gegeven aan emoties die misschien moeilijker te verwoorden zijn. Het experiment met het eigen lichaam brengt een therapeutisch proces op gang en kan emotionele blokkades doorbreken. Ook binnen de alternatieve geneeswijzen bestaat een vorm van danstherapie, waarbij er tevens aandacht is voor het spirituele: biodanza.

• Tuintherapie – Planten en andere organische materialen kunnen een therapeutische werking hebben. De seizoenen weerspiegelen processen van groei en vergankelijkheid. Bij tuintherapie ligt de nadruk op acceptatie van de onvermijdelijkheid van dergelijke processen. De therapie maakt duidelijk welke processen in het leven maakbaar zijn en tot positieve verandering kunnen leiden.

 

Bij welke klachten

Creatieve therapie wordt toegepast bij een groot scala aan klachten, waaronder posttraumatische stress, rouwverwerking, angst, depressie, onzekerheid, dwanggedachten en agressie. Creatieve therapie wordt tegenwoordig ook gebruikt om hulp te bieden aan onder andere oorlogsslachtoffers.

 

Duur van creatieve therapie

De duur van de behandeling is verschillend per therapievorm en houdt ook verband met de individuele klacht. Gemiddeld duurt een creatieve therapie sessie rond de anderhalf uur. Aan het begin van de creatieve therapie is er sprake van wekelijkse sessies, op den duur kan dat langzaam worden afgebouwd.