Gezondheidspatronen volgens Gordon

De elf gezondheidspatronen van Gordon (classificatiemodel)

De meeste verpleegkundigen en verzorgenden zijn nu wel op de hoogte van de elf gezondheidspatronen van Marjory Gordon. Hetzij via de opleiding, hetzij via de instelling. Veel instellingen hebben de theorie wel op de een of nadere manier verwerkt in de dagelijkse verzorging en verpleging van de patiënt door middel van de aanpassing van de anamnese of standaard verpleegplannen. De verpleegproblemen worden geclassificeerd in de gezondheidspatronen volgens Gordon. Hieronder volgt een korte uitleg van wat nu de gezondheidspatronen precies inhouden en met welke aandachtsgebieden binnen de diverse patronen rekening gehouden kan worden.

 

Gezondheidspatroon 1: Gezondheidsbeleving en Instandhouding

Dit patroon omvat datgene wat de cliënt van zijn gezondheid vindt en hoe hij voor zijn gezondheid zorgt. Het gaat dus om de manier hoe de cliënt zijn gezondheid beleeft en de relevantie daarvan voor zijn huidige en toekomstige activiteiten. Inbegrepen is ook het algemeen gezondheidsgedrag zoals: gezondheidsbevorderende activiteiten, preventieve maatregelen voor de geestelijke en lichamelijke gezondheid, het opvolgen van medische of verpleegkundige voorschriften en de medewerking aan nazorg.

• Aandachtsgebieden

• Gezondheidszoekend gedrag

• Tekort in het gezondheidsonderhoud

• Inadequate opvolging van de behandeling

• Dreigende inadequate opvolging van de behandeling

• Tekort in de gezondheidsinstandhouding

• Dreigend tekort in de gezondheidsinstandhouding

• Therapieontrouw

• Dreigende therapieontrouw - Infectiegevaar

• Gevaar voor letsel (trauma)

• Vergifitigingsgevaar

• Verstikkingsgevaar

• Beschermingstekort

 

Mogelijke vragen en aandachtspunten bij Gezondheidspatroon 1 (Anamnese)

1. Hoe is uw gezondheid in het algemeen?

2. Bent u het afgelopen jaar ziek (verkouden) geweest, zo ja heeft u zich toen ziek gemeld?

3. Wat zijn de belangrijkste dingen die u doet om gezond te blijven?

(met inbegrip van familie en/of huismiddeltjes).

4. Rookt u, drinkt u, gebruikt u drugs, doet u aan zelfonderzoek ?

5. Ongevallen/ongelukken?.

(thuis, werk, verkeer).

6. Heeft u het altijd gemakkelijk gevonden om de voorschriften van de arts of de verpleegkundige op te volgen ?

 

Gezondheidspatroon 2: Voeding/stofwisselingspatroon

Het voeding/stofwisselingspatroon omvat de opname van vocht en voedsel in verhouding tot de fysiologische behoeften,

en ook de indicatoren van de plaatselijke (geografisch) aanwezige voedingsmiddelen. Inbegrepen zijn de individuele eet/drinkpatronen, de dagelijkse eettijden, soorten en voedselvoorkeuren, en het gebruik van voedings-vitaminesupplementen.

Aandachtsgebieden

• Voedingsteveel (of exogene zwaarlijvigheid)

• Dreigend voedingsteveel (of dreigende exogene zwaarlijvigheid)

• Voedingstekort

• Ineffectieve borstvoeding

• Borstvoedingonderbreking

• Effectieve borstvoeding

• Ineffectief zuigelingsvoedingspatroon

• Ongecompenseerde Slikstoornis

• Aspiratiegevaar

• Veranderd mondslijmvlies

• Vochttekort

• Dreigend vochttekort

• Overvulling

• Huiddefect

• Dreigend huiddefect

• Decubitus

• Weefseldefect

• Dreigende temperatuurswijziging

• Falende warmteregulatie

• Hyperthermie - Hypothermie

 

Mogelijke vragen en Aandachtspunten bij Gezondheidspatroon 2 (Anamnese).

1. Wat eet/drinkt u normaal? (soort/hoeveelheid)

2. Maakt u gebruik van aanvullende middelen? (vitamines, preparaten, tussendoortjes)

3. Hebt u de laatste tijd gewicht verloren/toegenomen? (hoeveel)

4. Is er de laatste tijd wat veranderd in uw lichaamslengte? (toe/afgenomen, hoeveel)

5. Voedsel of eten zijn daar dingen op aan te merken? (problemen, slikklachten, dieet, dieetproblemen)

6. Genezen wonden goed of slecht?

7. Huidproblemen : defecten, droog?

8. Problemen met het gebit?

 

Gezondheidspatroon 3: Uitscheidingspatroon

Het uitscheidingspatroon omvat de uitscheidingsfunctie van : darmen, blaas en de huid.

Aspecten zijn : regelmaat, het gebruik van laxantia, of andere middelen om de ontlasting op te wekken. Eventuele veranderingen of problemen wat tijd, manier, kwaliteit of kwantiteit van de uitscheiding betreft. Ook eventuele hulpmiddelen vallen hieronder (katheter, plaswekker, stoma-artikelen). Ook de manier hoe een gezin/buurt met het (huis)afval omgaat kan van belang zijn.

Aandachtsgebieden

• Colon obstipatie

• Subjectief ervaren obstipatie

• Periodieke obstipatie

• Diarree

• Incontinentie van faeces

• Verstoorde urine uitscheiding

• Functionele incontinentie

• Reflex incntintentie

• Stress incontinentie

• Urge incontinentie

• Volledige urine incontinentie

• Urineretentie

Mogelijke vragen en Aandachtspunten bij Gezondheidspatroon 3 (Anamnese).

1. Uitscheidingspatroon van de ontlasting? (beschrijven).

2. Frequentie, vorm, consistentie, kleur, geur?

3. Pijn, ongemak, probleem onder controle, laxantia, huismiddeltjes ?

4. Uitscheidingspatroon van de urine ? (beschrijven).

5. Frequentie, hoeveelheid, geur, problemen, zo ja onder controle ?

6. Overmatige transpiratie, sterke transpiratiegeur ?

7. Bijzondere maatregelen of hulpmiddelen zoals : katheter blaasspoelen

 

Gezondheidspatroon 4: Activiteitenpatroon

Het activiteitenpatroon omvat het geheel van lichaamsbeweging, ontspanning, recreatie en vrijetijdsbesteding. Datgene wat dus energie kost.

Factoren die een belemmering zijn voor het:

gewenste of verwachte individuele patroon, zoals ; neuromusculaire functiestoornissen, benauwdheid, angina of benauwdheidklachten worden eveneens bij dit patroon opgetekend. Tot slot maken de vrijetijdsbesteding en alle recreatieve activiteiten die de cliënt alleen of met anderen onderneemt deel uit van dit patroon. De nadruk ligt op activiteiten die van groot belang zijn voor de cliënt.

Aandachtsgebieden

• Verminderd activiteitsvermogen

• Dreigend verminderd activiteitsvermogen

• Oververmoeidheid

• Mobiliteitstekort

• Dreigende inactiviteitsyndroom

• Dreigende contracturen

• Volledig persoonlijk zorgtekort

• Zelfstandigheidstekort in wassen

• Zelfstandigheidstekort in kleding of verzorging

• Zelfstandigheidstekort in eten

• Zelfstandigheidstekort in de toiletgang

• Afwijkende groei of ontwikkeling in persoonlijke

• zelfzorgvaardigheden/ontspanningstekort

• Verminderd huishoudvermogen

• Disfunctionele beademingsontwenning

• Verminderd ademhalingsvermogen

• Ineffectieve luchtwegreiniging

• Ineffectieve ademhaling

• Verstoorde gas uitwisseling

• Verminderd hart minuut volume

• Verminderde weefsel doorbloeding

• Dysreflexie

• Dreigende perifere neurovasculaire stoornis

• Afwijkende groei en ontwikkeling

 

Vragen en Aandachtspunten Gezondheidspatroon 4. (Anamnese).

1. Voldoende energie voor gewenste/vereiste activiteiten?

2. Lichaamsbeweging, welke, hoe regelmatig?

3. Vrijetijdsbesteding, kinderen, spelactiviteit, Subjectief ervaren van de eigen vermogens tot gebruik van onderstaande codes :

Codes voor het functieniveau binnen de gezondheidspatronen.

Niveau 0 : Volledig vermogen tot persoonlijke zorg.

Niveau 1 : Heeft apparaten of hulpmiddelen nodig.

Niveau 2 : Heeft hulp of begeleiding van anderen nodig.

Niveau 3 : Heeft apparaten/hulpmiddelen en begeleiding nodig.

Niveau 4 : Is volledig van anderen afhankelijk.

* Eten,  Wassen, Toiletgang, Kleden, Verzorging uiterlijk, Algehele mobiliteit, Koken, Huishouden en Boodschappen doen.

 

Gezondheidspatroon 5: Slaap/rustpatroon

Het slaap/rustpatroon omvat het patroon van perioden van : slaap, rust en ontspanning verspreid over het etmaal. Inbegrepen zijn ook de subjectieve belevingen van de kwaliteit en de kwantiteit van slaap en rust en de hoeveelheid energie en de eventuele hulpmiddelen zoals: slaapmedicatie en bepaalde gewoonten voor het slapen gaan.

Aandachtsgebieden

• Verstoord slaap rustpatroon

Mogelijke vragen en aandachtspunten bij Gezondheidspatroon 5. (Anamnese).

1. Gewoonlijk goed uitgerust en klaar voor de dag na het ontwaken ?

2. Problemen met het inslapen, hulpmiddelen, dromen, nachtmerries of vroeg wakker ?

3. Regelmatige perioden voor rust en ontspanning ?

 

Gezondheidspatroon 6: Waarneming/cognitiepatroon

Het waarnemings-/cognitiepatroon omvat de zintuiglijke waarneming en de cognitieve functies. Inbegrepen zijn ook de kwaliteit van zien, horen, ruiken en proeven. Ook eventuele compensatiemechanismen of prothesen vallen onder dit patroon. Tevens de pijnzin en de omgang met pijn, het taalvermogen, oordeelsvermogen en besluitvorming worden onder dit patroon samengevat.

Aandachtsgebieden

• Pijn

• Chronische pijn

• Tekort in de zelfbestrijding van oijn (acute en chronische)

• Halfzijdige inattentie

• Zintuigelijke overbelasting

• Zintuigelijke onderbelasting

• Ongecompenseerd zintuigtekort

• Kennistekort

• Verstoord denken

• Ongecompenseerd korte termijngeheugen tekort

• Dreigend cognitie tekort

• Basisconflict

 

Mogelijke vragen en aandachtspunten bij Gezondheidspatroon 6. (Anamnese).

1. Slechthorend, gehoorapparaat?

2. Slechtziend, bril of contactlenzen? (wanneer was de laatste controle)(wanneer de laatste verandering in sterkte v/d glazen).

3. Verandering in geheugen en/of concentratievermogen?

4. Wel of geen moeite om beslissingen te nemen?

5. Gemakkelijk in staat om nieuwe dingen aan te leren?

6. Problemen?

7. Gevoeligheid, pijn zo ja wat doet u eraan ?