Symptomen bipolaire stoornis

 

Mensen met een bipolaire stoornis zijn uitgelaten of hebben een prikkelbare stemming die tenminste enkele dagen tot weken duurt. Ze zijn overdreven vrolijk maar ook soms boos, overactief en druk, en houden geen rekening met de consequenties van hun gedrag. Ze hebben het gevoel alles aan te kunnen en slapen weinig.

 

Volgens de DSM-IV-TR heeft iemand een bipolaire stoornis als hij of zij een manische of hypomane episode heeft meegemaakt. Tijdens een manische episode hebben mensen vaak ruzie, doen zij onverantwoorde uitgaven en hebben zij soms een psychotische episode met wanen en hallucinaties. Tijdens een hypomane episode zijn mensen ook druk en impulsief, maar hebben zij geen psychotische symptomen. Als iemand (gedwongen) opgenomen wordt, is er per definitie sprake van een manische en niet van een hypomane episode.

 

Vrijwel alle mensen met een bipolaire stoornis hebben naast manische en/of hypomane episodes ook depressieve episodes en, minder vaak, gemengde episodes. Verder kunnen bipolaire stoornissen wel of niet een rapidcycling beloop hebben. Van rapidcycling wordt gesproken als iemand vier of meer episodes in één jaar meemaakt.

 

De verschillende episodes zijn:

• Manische episode

• Hypomane episode

• Depressieve episode

• Gemengde episode

 

Manische episode

 

Tijdens een manische episode hebben mensen last van de volgende symptomen:

• Een voortdurend verhoogde of prikkelbare stemming die tenminste één week duurt;

• Een opgeblazen gevoel van eigenwaarde of grootheidsideeën, verminderde slaapbehoefte, toegenomen spraakzaamheid, gedachtevlucht, verhoogde afleidbaarheid, toegenomen activiteit en/of psychomotorische agitatie, en het zich overgeven aan aangename bezigheden met een grote kans op pijnlijke gevolgen(bijvoorbeeld ongeremde koopwoede, zakelijk onverstandige investeringen)

• Sociale en relationele problemen.

Uitgesloten moet wel worden dat deze symptomen niet veroorzaakt worden door drugs, een geneesmiddel of een lichamelijke aandoening.

 

Hypomane episode

 

Tijdens een hypomane episode hebben mensen last van de volgende symptomen:

• Een voortdurend verhoogde of prikkelbare stemming die tenminste vier dagen duurt

• Weliswaar wat minder dan tijdens een manische episode: een opgeblazen gevoel van eigenwaarde of grootheidsideeën, verminderde slaapbehoefte, toegenomen spraakzaamheid, gedachtevlucht, verhoogde afleidbaarheid, toegenomen activiteit en/of psychomotorische agitatie, en het zich overgeven aan aangename bezigheden met een grote kans op pijnlijke gevolgen (bijvoorbeeld ongeremde koopwoede, zakelijk onverstandige investeringen).

 

Wederom moet worden uitgesloten dat deze symptomen niet veroorzaakt worden door drugs, een geneesmiddel of een lichamelijke aandoening.

 

Depressieve episode

 

Tijdens een depressieve episode heeft iemand last van:

• Een aanhoudende neerslachtige stemming of een ernstig verlies van interesse in bijna alle dagelijkse activiteiten die tenminste twee weken duurt

• Afgenomen of toegenomen eetlust en gewicht, slaapproblemen, opgewonden en rusteloos zijn of juist geremd, vermoeidheid of verlies van energie, concentratieproblemen, vertraagd denken en besluiteloosheid, gevoelens van waardeloosheid of overmatige schuld, terugkerende gedachten aan dood of zelfdoding

• Sociale en relationele problemen.

 

Uitgesloten moet wederom worden dat deze symptomen niet veroorzaakt worden door drugs, een geneesmiddel of een lichamelijke aandoening.

 

Gemengde episode

Bij een gemengde episode heeft iemand dagelijks last van symptomen die horen bij een manische én een depressieve episode. Deze symptomen duren minimaal een week.

 

Behandeling bipolaire stoornis

In de Richtlijn bipolaire stoornissen van de Nederlandse Vereniging van Psychiatrie (NVvP) worden twee vormen van behandeling van de bipolaire stoornis beschreven: psychotherapie en behandeling met medicijnen (farmacotherapie).

 

Psychotherapie

Er zijn drie vormen van psychotherapie die bewezen effectief zijn in de behandeling van bipolaire stoornis. Namelijk cognitieve gedragstherapie, inter-persoonlijke en sociaalritmetherapie en gezinsgerichte therapie. Deze behandelingen vinden altijd plaats naast behandeling met medicijnen. 

 

Behandeling met medicijnen

Behandeling met medicijnen is belangrijk in de behandeling van een bipolaire stoornis. Lithium, antidepressiva, antipsychotica en valproïnezuur zijn veel voorgeschreven medicijnen voor de behandeling van een bipolaire stoornis.
 

Het signaleringsplan.

Voor een goede begeleiding van clienten met een bipolaire stoornis wordt vaak gebruikt gemaakt van een signaleringsplan. In dit signaleringsplan kan men in fases (aangegeven door bijv een kleur) beschrijven wat de eerste symptomen voor de betreffende client zijn in een bepaalde fase is. Zo beschrijf je in de eerste (neutrale fase) hoe de client zich voelt of gedraagt als het goed met hem / haar gaat. In een vervolgfase wordt beschreven welke symptomen er zijn wanneer iemand een terugval heeft. Bij een biplolaire stoornis kan dat dus 2 kanten op gaan. Iemand kan een terugval hebben in een depressie of juist in een manie. Door dit signaleringsplan ben je dan als verpleegkundige in staat om in een vroeg stadium een terugval te herkennen waardoor je ook snel kunt reageren om de situatie te verbeteren (behandelen) Klik hier voor een handboek signaleringsplannen voor meer uitleg. Klik hier voor een voorbeeld van een signaleringsplan. Een groot voordeel van een signaleringsplan is dat de client de regie over zijn leven kan behouden. Vroegsignalering maakt dat de client, wanneer het tijdig wordt herkend, minder diep wegzakt in een depressie of een manie.