Gilles de la Tourette
Gilles de la Tourette, ook wel Tourette syndroom genoemd, is een zenuwstelsel (neurologische) aandoening die begint in de kindertijd. Het gaat om ongewone herhalende bewegingen of ongewenste geluiden die niet kunnen worden gecontroleerd (tics). Het kan gaan om bijvoorbeeld het knipperen met de ogen, optrekken van de schouders of schudden met het hoofd. In sommige gevallen kunnen mensen die aan Gilles de la Tourette lijden onbedoeld beledigende woorden zeggen.
Tekenen en symptomen van Gilles de la Tourette syndroom verschijnen meestal voor het eerst in leeftijden tussen 2 en 12, met een gemiddelde van ongeveer 7 jaar oud. De mannen hebben ongeveer drie tot vier keer meer kans dan vrouwen om Gilles de la Tourette syndroom te ontwikkelen.
Klik hier voor meer filmpjes over Gilles de la Tourette.
Hoewel er geen remedie bestaat, kunnen mensen met Gilles de la Tourette syndroom een vrij normaal leven leiden, veel mensen met Gilles de la Tourette syndroom hebben dan ook geen behandeling nodig wanneer de symptomen niet lastig zijn. Symptomen van Gilles de la Tourette syndroom zwakken vaak af of zijn beter beheersbaar na de tienerjaren.
Symptomen van Gilles de la Tourette
Tics – plotselinge, korte, intermitterende bewegingen of geluiden – zijn het kenmerk van Gilles de la Tourette syndroom. De symptomen variëren van mild tot ernstig. Ernstige symptomen kunnen aanzienlijk interfereren met de communicatie, het dagelijks functioneren en kwaliteit van leven.
Tics worden ingedeeld als:
-
Eenvoudige tics, die plotseling, kort en repetitief zijn, waarbij een beperkt aantal spiergroepen gebruikt worden
-
Complexe tics, die verschillend zijn, gecoördineerde patronen van bewegingen die verschillende spiergroepen betrekken
Motorische tics – vaak tics, zoals knipperen – meestal beginnen voordat vocale tics voorkomen. Maar het spectrum van tics die mensen ervaren is divers, en er is geen typisch geval.
Veel voorkomende motorische tics bij Gilles de la Tourette
Simpele tics
-
knipperen met de ogen
-
schudden met het hoofd
-
schouders ophalen
-
bewegen met de ogen
-
vingers buigen
-
de tong uitsteken
Complexe tics
-
aanraken van de neus
-
aanraken van andere mensen
-
ruiken aan objecten
-
obscene gebaren maken
-
fladderen met de armen
Veel voorkomende vocale tics bij Gilles de la Tourette
Simpele tics
-
hik-geluiden maken
-
schreeuwen
-
keel schrapen
-
blaffen
Complexe tics
-
verschillende stemtonen gebruiken
-
eigen woorden herhalen
-
iemands anders woorden herhalen
-
obscene of scheldwoorden gebruiken
Bovendien kunnen de tics van mensen met Gilles de la Tourette:
-
in type, frequentie en ernst variëren
-
verergeren als de patiënt ziek, gestrest, angstig, moe of opgewonden is
-
optreden tijdens de slaap
-
evolueren in verschillende tics over de tijd
-
verslechteren tijdens tienerjaren en verbeteren tijdens de overgang naar volwassenheid
Voordat de motorische of vocale tics beginnen ervaren cliënten vaak een waarschuwende drang. Een waarschuwende drang is een ongemakkelijke lichamelijke gewaarwording, zoals jeuk, een tinteling of spanning. Expressie van de tic brengt verlichting.
Met grote moeite kunnen sommige mensen met Gilles de la Tourette syndroom de tics tijdelijk stoppen of tegenhouden totdat ze zich op een plek bevinden waar het minder storend is om ze te uiten.
Wanneer een arts te raadplegen?
Wanneer een kind onwillekeurige bewegingen of geluiden maakt is het verstandig een afspraak te maken met een kinderarts. Niet alle tics worden echter veroorzaakt door de Gilles de la Tourette syndroom.
Veel kinderen ontwikkelen tics die een paar weken of maanden duren en die van zelf weer verdwijnen. Maar wanneer een kind ongebruikelijk gedrag blijft vertonen, is het belangrijk om een medische evaluatie te laten doen om de oorzaak vast te stellen en ernstige gezondheidsproblemen uit te sluiten.
Oorzaken van Gilles de la Tourette
De precieze oorzaak van Gilles de la Tourette syndroom is niet bekend, er is ook geen bekende manier om het te voorkomen. Gilles de la Tourette is een complex syndroom, waarschijnlijk veroorzaakt door een combinatie van genetische en omgevingsfactoren.
Theorieën over de oorzaken van Gilles de la Tourette omvatten:
-
Genetics. Gilles de la Tourette syndroom kan een erfelijke aandoening zijn. De specifieke genen betrokken bij Gilles de la Tourette syndroom moeten nog gedefinieerd worden, hoewel een genetische mutatie is geïdentificeerd als een zeldzame oorzaak van Gilles de laTourette syndroom.
-
Hersenafwijkingen. Bepaalde chemische stoffen in de hersenen, zoals dopamine en serotonine, die zenuwprikkels (neurotransmitters) overdragen kunnen een rol spelen.Risicofactoren bij Gilles de la Tourett
Risicofactoren bij Gilles de la Tourette syndroom zijn:
-
Familiegeschiedenis. Met een familiegeschiedenis van Gilles de la Tourette syndroom of andere tic aandoeningen kunnen het risico op Gilles de la Tourette syndroom verhogen.
-
Geslacht. De mannen hebben ongeveer drie tot vier keer meer kans dan vrouwen om Gilles de la Tourette syndroom te ontwikkelen.
Complicaties bij Gilles de la Tourette
Mensen met Gilles de la Tourette syndroom hebben een normale levensduur en leiden vaak een gezond en actief leven. Echter, het hebben van Gilles de la Tourette syndroom kan het risico op leer-, gedrags- en sociale stoornis toenemen en de zelfbeeld van de patiënt schade toebrengen.
Daarnaast betekend het hebben Gilles de la Tourette syndroom dat u waarschijnlijk ook andere verwante aandoeningen hebt zoals:
-
ADD en ADHD
-
Obsessieve-compulsieve stoornis (OCD)
-
leerstoornissen
-
slaapstoornissen
-
depressie
-
angststoornissen
Diagnose bij Gilles de la Tourette
Er is geen specifieke test die Gilles de la Tourette syndroom kan diagnosticeren. In plaats daarvan moeten artsen vertrouwen op de geschiedenis van symptomen om de juiste diagnose te kunnen stellen.
De Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) bepaalt de criteria voor een diagnose van het syndroom van Tourette. Gepubliceerd door de American Psychiatric Association, wordt de DSM gebruikt door de geestelijke gezondheidszorg om bepaalde aandoeningen te diagnosticeren.
De criteria om Gilles de la Tourette syndroom te diagnosticeren zijn:
-
Aanwezigheid van motorische of vocale tics, hoewel niet noodzakelijkerwijs tegelijkertijd.
-
Tics die meerdere keren per dag optreden, bijna elke dag of met tussenpozen (niet langer dan drie maanden), voor meer dan een jaar.
-
De tics treden voor het eerst op voor de leeftijd van 18.
-
Tics worden niet veroorzaakt door medicatie, andere stoffen of andere medische aandoening.
Diagnose van Gilles de la Tourette syndroom kan vertraging oplopen doordat families en soms zelfs artsen niet bekend zijn met de symptomen of de symptomen kunnen andere problemen nabootsen. Oog knipperen kan bijvoorbeeld aanvankelijk verbonden worden met visieproblemen terwijl neusophalen kan worden toegeschreven aan allergieën.
Omdat andere ernstige gezondheidsproblemen motorische of vocale tics kunnen veroorzaken, kan uw arts voorstellen tests uit te voeren om andere oorzaken uit te sluiten. Deze tests omvatten bloedtests of MRI scan.
Behandeling van Gilles de la Tourette
Er is geen remedie voor het syndroom van Gilles de la Tourette. De behandeling is bedoeld om de tics die interfereren met dagelijkse activiteiten te onderdrukken. Als tics niet ernstig zijn, is behandeling vaak overbodig.
Medicijnen
Er is geen standaard medicijn voor iedereen met Gilles de la Tourette syndroom die de symptomen volledig elimineert. Daarnaast hebben de meeste medicijnen om de tics te verhelpen diverse bijwerkingen die goed moeten worden afgewogen tegen de voordelen.
Mogelijke medicijnen om de tics te verhelpen of om de symptomen van gerelateerde aandoeningen te verminderen – zoals aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) of obsessief-compulsieve stoornis (OCD) – omvatten:
-
Geneesmiddelen die de neurotransmitter dopamine blokkeren of afbreken in de hersenen, zoals flufenazine, haloperidol (Haldol) of pimozide (Orap). Deze medicijnen kunnen bijwerkingen zoals gewichtstoename en een afstomping van de geest hebben.
-
Botulinum toxine type A (Botox) injecties. Voor eenvoudige of vocale tics, kan een injectie in de aangetaste spier helpen bij het verlichten van de tic.
-
Stimulerende medicijnen, zoals methylfenidaat (Concerta, Ritalin, anderen) en die met dextroamphetamine (Adderall XR, Dexedrine, anderen). Deze worden gebruikt om de verhoging van aandacht en concentratie voor mensen met ADHD te verhelpen.
-
Central adrenerge remmers, zoals clonidine (Catapres) of guanfacine (Tenex). Meestal voorgeschreven voor hoge bloeddruk, kunnen deze medicijnen helpen bij het beheersen van gedragsproblemen symptomen, zoals impulscontrole problemen en woedeaanvallen. Een van de bijwerkingen is slaperigheid.
-
Antidepressiva, zoals fluoxetine (Prozac, Sarafem, anderen). Deze kunnen helpen bij het controleren van symptomen van verdriet, angst en OCD.
Therapieën
Psychotherapie. Naast het helpen bij Gilles de la Tourette syndroom, kan een psychotherapie of gesprekstherapie helpen met bijbehorende problemen, zoals ADHD, obsessies, depressie of angst.
Gedragstherapie. Een vorm van gedragstherapie genoemd gewoonte-reversal training kan helpen om tics te verminderen. Met deze therapie leer je om te reageren op die driften door vrijwillig bewegen op een manier die onverenigbaar is met de tic, die de tic onderdrukt.
Diepe hersenstimulatie. Voor ernstige tics die niet reageren op andere behandelingen, kan diepe hersenstimulatie (DBS) helpen. DBS omvat het implanteren van batterijgevoede medische inrichting (neurostimulator) in de hersenen die elektrische pulsen in gerichte gebieden die beweging sturen afgeeft. Er is echter meer onderzoek nodig om te bepalen of DBS voordelen biedt aan mensen met Gilles de la Tourette syndroom.